Ông sinh năm 1937 ở Hà Nội, bắt đầu nghiên cứu từ những năm 1980, là tác giả của nhiều cuốn sách khoa học đồ sộ như: Thăng Long – Hà Nội thế kỷ 17, 18, 19 (1993), Kinh tế – xã hội đô thị Thăng Long – Hà Nội thế kỷ 17, 18, 19 (2010), Tư liệu văn hiến Thăng Long – Hà Nội: Tuyển tập tư liệu phương Tây (2010), Văn hóa Việt Nam truyền thống – một góc nhìn (2011), Lịch sử và văn hóa Việt Nam từ góc nhìn đổi mới (2018)…
Trong số đó, cuốn Thăng Long – Hà Nội thế kỷ 17, 18, 19 vốn là luận án tiến sĩ, được ông bảo vệ thành công từ năm 1984. Tác phẩm được giới chuyên môn đánh giá hữu ích cho giới nghiên cứu trong, ngoài nước. Năm 2012, sách được dịch và xuất bản bằng tiếng Anh với tựa đề Economic History of HaNoi in the 17th, 18th, 19th centuries, đồng thời đoạt Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và công nghệ.
Cuốn sách mới nhất của ông – Thăng Long – Hà Nội trong mắt một người Hà Nội– được viết dung dị, chứa đựng những trăn trở của một người con Hà thành. Ở phần cuối mang tên Hà Nội trong tầm nhìn viễn cảnh, ông bày tỏ quan điểm về những điểm chưa tốt của dân cư thủ đô.
“Chúng ta phải nhìn thẳng vào những mảng tối, biểu lộ qua những tật xấu có thực: thói sĩ diện chuộng hình thức hư danh, tính bảo thủ ít sáng tạo trong lao động, tinh thần thụ động với những lề thói cố hữu. Và gần đây là những biểu hiện của thói vô cảm đáng báo động… Toàn cảnh khối thị dân đương đại của Hà Nội vẫn là một bức tranh đa sắc, không dễ dàng cho việc định tính, đánh giá chất lượng. Cho đến nay, đáng tiếc chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào về sự phân tầng xã hội của cộng đồng thị dân Hà Nội đương đại”, ông viết.
Ban tổ chức cũng trao giải “Tác phẩm” cho cuốn Một thời Hà Nội hát của Nguyễn Trương Quý vì có góc tiếp cận độc đáo đời sống Hà Nội thông qua âm nhạc của Đoàn Chuẩn. Giải “Việc làm” thuộc về nhóm Ký họa đô thị Hà Nội với các tác phẩm lưu giữ vẻ đẹp của thủ đô, có sức truyền cảm hứng trong cộng đồng. Giải “Ý tưởng” trao cho các đề xuất, dự án làm sạch sông Tô Lịch và đề án xây dựng đường đua F1 ở Hà Nội vào tháng 4/2020.
Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội ra đời năm 2008, là sáng kiến của báo Thể thao – Văn hóa và gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái, nhằm phát hiện và tôn vinh những tác giả, tác phẩm, việc làm, ý tưởng có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt đời sống Hà Nội và thấm đượm tình yêu thủ đô. Năm ngoái, “Giải thưởng Lớn” thuộc về ông Nguyễn Bá Đạm.
Hà Thu. Báo https://vnexpress.net
